علم رجال از ابتکارات علمای اسلام است | قرآن و سنت دو منبع استنباط احکام شرعی

به گزارش خبرگزاری رسا، احمد طیب شیخ الازهر مصر در سخنانی به مناسبت میلاد پیامبر اکرم(ص) با اشاره به تلاش الازهر در نشر اسلام اصیل بر ضرورت استفاده هرچه بیشتر از سیره اخلاقی نبی مکرم اسلام(ص) تاکید کرد.

شیخ طیب در ابتدای سخنان خود با اشاره به برگزاری مراسم جشن میلاد پیامبر اکرم(ص) در میان یک میلیارد مسلمان گفت: پیامبر اکرم(ص) حق عظیمی بر همه بشریّت دارند و لازم است که تمامی مردم به ویژه مسلمانان از سیره نبوی بهترین و بیشترین بهره را ببرند.

وی افزود: پیامبر اکرم(ص) نه تنها در یک بعد بلکه در تمامی ابواب، بالاترین سطح عظمت انسانی را دارا بود و عقل از این عظمت در شگفتی است و همین سبب احترام به ایشان در تمامی زمان‌ها و در میان تمامی انسان‌ها شده است.

شیخ الازهر با بیان آنکه توصیف تمامی ابعاد عظمت نبوی در کلام نمی‌گنجد، به انتقاد از برخی شبهه پردازی‌ها در سیره نبوی خاطر نشان کرد: برخی از روی تعمّد یا نادانی با تشکیک در حجیت سنت نبوی و حمله به راویان سلسله احادیث، رویکرد ظاهرگرایی را ترویج می‌دهند.

سنت و قرآن دو بال استنباط احکام شرعی است
عالم اهل سنت مصر ادامه داد: مطالبه جدایی سنت از دایره ادله استنباط احکام شرعی و سردادن فریاد تکیه تنها به قرآن کریم در عبادات و معاملات سخن خطرناکی است زیرا هدف این افراد آن است که بگویند هرآنچه که در قرآن نیامده برای مسلمانان مباح است تا با انحصار احکام خمسه، به آزادی عمل بیشتری دست یابند.

شیخ طیب با ریشه یابی چنین تفکراتی در جهان اسلام تصریح کرد: سرشاخه این اندیشه در قرن هفدهم در هند پدیدار شد که برخی افراد معروف که گاه از عوامل بیگانگان بودند، با ادعای اجتهاد به انکار احادیث متواتر و غیر متواتر نبوی پرداخته و حتی مدعی نبوت و پیامبری نیز شدند.

وی گفت: اینکه گمان شود تنها قرآن کریم منبع استنباط احکام بوده و سنت هیچ جایی در فرآیند استنباط ندارد خلاف نظر اجماع علما و مسلمانان مبنی بر ضرورت وجود سنت در کنار قرآن است.

شیخ الازهر اظهار داشت: برخی از احکام مانند نماز با آنکه اصل آن در قرآن آمده اما کیفیت خواندن آن تنها در سنت بیان شده است. اینکه بگوییم چون قرآن کیفیت قرائت نماز را بیان نکرده و این امر متناسب با مکان و زمان، به حاکم هر عصری وابسته است که با مشورت کارگروهی نحوه قرائت را تبیین کند سخن صحیحی نیست.

رییس شورای حکمای مسلمان مصر با اشاره به کج فهمی برخی عالم نماها از آموزه‌های دین خاطر نشان کرد: نزدیکان و وابستگان به استعمار با انکار آیات جهاد، فتوای حرمت مبارزه با مستعمران را صادر کرده و با قدم نهادن در وادی اندیشه غربی، تمامی آموزه‌های اسلام و حتی اصل دین را نیز نفی می‌کنند.

شیخ الازهر تاکید کرد: با وجود اختلاف میان نحله‌های مختلف فکری اما تشکیک در راویان احادیث به بهانه وجود احادیث غلط در اسلام، ویژگی مشترک این گرایش است در حالی که علمای اسلام در طول تاریخ همواره با توجه به امکان جعل حدیث، به بحث و بررسی انواع مختلف احادیث پرداختند.

علم رجال از ابتکارات مسلمانان است
وی با اشاره به شکل گیری علم رجال و درایه در میان علمای مسلمان تصریح کرد: دقت، تتبّع و ظرافت حدیث شناسی در میان علما سبب شده تا علم رجال و درایه به عنوان یک علم ابتکاری در میان مسلمین شکل بگیرد که در نوع خود بینظیر است و حتی به اعتراف مستشرقان آلمانی، زندگی بیش از نیم میلیون راوی در علم رجال مورد بررسی قرار گرفته است.

احمد طیب در بخش دیگری از سخنان خود به بررسی سیره نبوی در میان غربیان پرداخته و اظهار داشت: مستشرقان غربی بارها اعتراف کردند که تاریخ اسلام تمامی رفتار، گفتار، کردار، اخلاق و عادات پیامبر و نیز نحوه معاشرت با مردم، خانواده، دوستان و دشمنان و حتی ویژگی‌های شخصی ایشان مانند نحوه خندیدن، خوابیدن، پوشش و خوراک را به ثبت رسانده و با این امر منبع عظیمی برای تحول و پیشرفت در اختیار مسلمانان قرار گرفته است.

شیخ الازهر در پایان با اشاره به پیش بینی رسول گرامی اسلام(ص) از وضعیت مسلمانان پس از رحلتش تصریح کرد: صدق تمامی سخنان پیامبر اکرم(ص) در مورد آینده امت اسلامی مانند ظهور برخی افراد عالم نما و مخالفت آنان با سنت نبوی پس از قرن‌ها برای بسیاری آشکار شده است و این خود دلیل دیگری از معجزات ایشان است./981/ب953/ر